Twierdza Boyen w Giżycku. Historyczny zabytek zyska nowe życie

Twierdza Boyen, będąca perłą architektoniczną Mazur, zostanie poddana modernizacji, remontowi i adaptacji w ramach programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021–2027 (FEnIKS). Celem inwestycji jest nie tylko zachowanie wartości historycznej obiektu, ale także uczynienie go bardziej dostępnym dla mieszkańców i turystów.

Projekt obejmuje szereg kluczowych inwestycji, które znacząco wpłyną na wygląd i funkcjonalność twierdzy.

Modernizacja i adaptacja budynków takich jak Laboratorium prochowe, Piekarnia, Spichlerze i Bastiony.

Nowe trasy zwiedzania – zarówno z przewodnikiem, jak i wspomagane technologiami mobilnymi, umożliwiające interaktywne poznawanie historii twierdzy. Przestrzenie edukacyjne i ekspozycyjne, w tym plenerowe stanowiska artyleryjskie, które pozwolą odwiedzającym poczuć klimat dawnych lat.

Poprawa bezpieczeństwa i komfortu użytkowania dzięki oświetleniu, monitoringowi oraz małej architekturze. Pełna dostępność dla osób z niepełnosprawnościami, zarówno fizycznymi, sensorycznymi, jak i intelektualnymi. Rozwój całorocznej oferty kulturalnej, obejmującej edukację, wydarzenia artystyczne oraz gastronomię, co ma na celu przyciągnięcie większej liczby turystów i lokalnych mieszkańców.

- Dzięki planowanej rewitalizacji Twierdza Boyen stanie się nie tylko historycznym pomnikiem, ale również dynamicznym ośrodkiem kulturalnym i turystycznym. Konsultacje społeczne umożliwią mieszkańcom wpływ na kształt przyszłego kompleksu, co czyni ten projekt wyjątkową szansą na integrację lokalnej społeczności z dziedzictwem Mazur – informuje samorząd Giżycka.

Opis założeń funkcjonalnych projektu rewitalizacji Twierdzy Boyen wraz z mapką wskazującą miejsca inwestycji, stanowią załącznik do Zarządzenia nr 265/2025 Burmistrza Miasta Giżycka
z dnia 29.05.2025 r.

Twierdza Boyen to obiekt obronno-blokujący o kształcie sześcioramiennej gwiazdy. Znajduje się w zachodniej części Giżycka, w strategicznym miejscu pomiędzy dwoma jeziorami: Kisajno i Niegocin. Została zbudowana w latach 1844–1856 na rozkaz króla Fryderyka Wilhelma IV. W twierdzy mogło znajdować się około 3000 żołnierzy. To idealnie zachowany przykład pruskiej budowli obronnej.

Mazurska forteca otoczona jest kamienno-ceglanym murem o długości 2303 metrów. Narożniki murów tworzą małe, przykryte ziemią schrony dla żołnierzy. Fosa otaczające twierdzę była sucha i wyposażona w kratę forteczną. Doskonale zachowane są wszystkie formy ziemne - wały, skarpy, pochylnie i place ćwiczeń. Twierdza Boyen należy do najlepiej zachowanych XIX-wiecznych obiektów obronnych znajdujących się na terenie Polski. Przy twierdzy zlokalizowano wiele budynków pomocniczych.

Twierdza była ważnym ogniwem obronnym w czasie I wojny światowej, blokując ruchy wojsk rosyjskich atakujących Giżycko. Po wojnie obiekt przekształcono w szpital. W czasie II wojny światowej Twierdza Boyen była siedzibą niemieckiego wywiadu. W 1945 r. wojska niemieckie opuściły obiekt bez walki. Dlatego uniknęła zniszczeń wojennych. W 1975 r. została uznana za zabytek architektury.

W 1994 r. obiekt przekazano w zarząd Towarzystwu Miłośników Twierdzy Boyen. Organizacja ta zagospodarowała cały teren twierdzy oraz udostępniła większość obiektów do zwiedzania dla turystów. Wytyczono ścieżki turystyczne. W koszarowcu przy Bramie Giżyckiej zorganizowano schronisko młodzieżowe i Muzeum Twierdzy Boyen.